Hız rekorunu kapan yıldız Einstein’ın teorisini çürütecek mi?

Milky Way galaksi merkezinde bulunan kara deliğin yörüngesinde dönmekte olan yeni bir yıldızın keşfiyle birlikte uzay – zaman kavramı hakkındaki bilgilerimiz yeniden şekilleniyor ve Einstein'ın izafiyet teorisi bu buluşla birlikte bilim adamları tarafından tekrar sorgulanıyor. Çünkü yeni keşfedilen bu yıldızın yörüngesini tamamlama süresi sadece 11,5 yıl. Bu süre Jüpiter'in Güneş etrafındaki dönüşünü tamamlaması için gereken süreden çok daha kısa. Kara delik çevresindeki diğer yıldızlar arasında yörüngesini en kısa sürede tamamlamasıyla öne çıkan bu yıldız, böylelikle rekoru kırmış oluyor.

Bir önceki rekorun sahibi olan S0-02 yıldızı bu dönüşü tam 16 yılda tamamlıyordu. Bu keşfi yapan ekibin bir üyesi olan Toronto Üniversitesi Dunlap Enstitüsü'nden astronom Tuan Do, S0-102 adı verilen (adını galaktik merkezi ve kara deliği içeren takım yıldız Sagittarius'tan alıyor) bu yıldızın, Einstein'ın genel rölativite teorisini test edebilmemiz için bize büyük bir fırsat sunduğunu belirtiyor. S0-102, Hawai'nin Mauna Kea bölgesinde bulunan Keck Gözlemevi'ndeki 10 metrelik ikiz teleskoplar yardımıyla keşfedildi. Bunlar dünyanın en büyük optik teleskopları olarak anılıyor. Çift lazerli sabitleme sistemi kullanan bu sistem Dünya'nın atmosferinden kaynaklanan bozulmaları düzelterek keskin ve hatasız sonuçlar almamızı sağlıyor.

Einstein'ın teorisine göre kütleler uzay – zaman'ı bükerek zamanın akışını yavaşlatmakla kalmıyor, aynı zamanda uzaklıkları da esnetip kısaltabiliyor. Ulaşılan bu sonuçlar profesör Andrea Ghez tarafından yönetilen Galaktik Merkez Grubu'nun 17 yıllık çalışmaları sonucunda elde edilmiş. Bu çalışmalarda Ghez ve ekibinin daha önce galaksimiz Milky Way'in kalbinde keşfettiği büyük kara deliğin çevresindeki yıldızlar araştırılmış.

Sgr A (“Sagittarius A-star”) olarak bilinen bu müthiş obje, Güneş'in dört milyon katı kadar kütle içeriyor.  Andrea Ghez ise bu konuda şunları söylüyor; "Kara deliklerin varlığı artık ispatlanmış durumda. Bundan sonra araştırmalarımız bu kara deliklerin doğalarını ve uzay-zamanı nasıl büktüklerini anlayabilmek üzerine yoğunlaşacak. Bu bölge galaksideki en yüksek yıldız yoğunluğuna sahip en ekstrem bölge ve Sgr A'ya en yakın yıldız saniyede 4000 km'nin üzerinde yol katediyor. Bu ışık hızının %1'ine eşit."

Genel rölativite teorisine göre, S0-02 ve S0-102 gibi objelerin eliptik yörüngeleri de kendi başlarına "dönüş" yaparak gülçe de denilen bir çiçek paterni oluşturuyorlar. Bu hareket aynı zamanda "devinim" olarak da biliniyor ve büyük kütlelerin yörüngelerinde dönen objelerde sıklıkla görülebiliyor.

Fakat galaksinin merkezinde bulunan diğer yıldızların kütleleri farklı türde bir devinim yaratıyor ve bunu genel rölativite teorisinin yarattığı devinimden ayırt etmek zorlaşıyor. S0-02 ve S0-102'nin yörüngelerini inceleyen Galaktik Merkez Grubu ise, yaptıkları bu çalışmalarla birlikte iki devinimi birbirinden ayırabilmek için araştırmalar yapmaya devam ediyor.